W magicznym świecie Scratcha, gdzie duszki (ang. sprites) odgrywają główne role w interaktywnych historiach, grach i animacjach, scena (ang. Stage) i jej tła (ang. backdrops) stanowią fundament, na którym rozgrywa się cała akcja. To one nadają kontekst, budują atmosferę i przenoszą użytkownika do wykreowanych przez nas uniwersów. Zrozumienie, jak zarządzać sceną i jej tłami, jest kluczowe dla tworzenia angażujących i dopracowanych projektów.

Czym jest Scena w Scratchu?

Scena to obszar po prawej stronie edytora Scratcha, gdzie duszki są wyświetlane i wchodzą w interakcje. To nasze wirtualne płótno, pole gry lub teatralna deska. Co ważne, Scena sama w sobie jest specjalnym obiektem w Scratchu. Podobnie jak duszki, może posiadać własne skrypty, dźwięki, a przede wszystkim – tła. Jednak w odróżnieniu od duszków, Scena nie może się poruszać, zmieniać rozmiaru ani korzystać z bloków ruchu. Jest statycznym elementem, który definiuje otoczenie.

Tła Sceny – Wiele Oblicz Twojego Świata

Tło (ang. backdrop) to pojedynczy obraz wyświetlany na Scenie. Scena może posiadać jedno lub wiele teł, podobnie jak duszek może mieć wiele kostiumów. Zmieniając tła, możemy przenieść akcję projektu do różnych lokacji – z leśnej polany na pokład statku kosmicznego, z wnętrza zamku na ruchliwą ulicę miasta.

Gdzie Znaleźć i Jak Zarządzać Tłami?

Aby zarządzać tłami Sceny:

  1. Zaznacz Scenę: Kliknij na miniaturkę Sceny, znajdującą się na prawo od listy duszków (pod głównym oknem Sceny). Zaznaczona Scena zostanie podświetlona.
  2. Przejdź do zakładki „Tła”: Znajduje się ona w lewym górnym rogu, obok zakładki „Skrypty” (lub „Kod”) i „Dźwięki”, gdy Scena jest zaznaczona.

W panelu teł zobaczysz listę wszystkich teł przypisanych do Sceny. Domyślnie każdy nowy projekt rozpoczyna się z jednym, białym tłem. Możesz tu wykonywać różne operacje, analogicznie do zarządzania kostiumami duszków:

  • Dodawanie nowego tła: W lewym dolnym rogu panelu teł znajdziesz przycisk z ikoną obrazka i plusem („Wybierz tło”). Po najechaniu na niego pojawią się opcje:
  • Wybierz tło: Otwiera bogatą bibliotekę gotowych teł dostarczonych przez Scratcha, podzielonych na kategorie (np. Fantazja, Wnętrza, Na zewnątrz, Kosmos, Podwodne).
  • Maluj: Uruchamia wbudowany edytor graficzny Scratcha, w którym możesz samodzielnie narysować lub zmodyfikować tło.
  • Niespodzianka: Dodaje losowe tło z biblioteki.
  • Prześlij tło: Pozwala załadować własny plik graficzny (np. PNG, JPG, GIF, SVG) z komputera i użyć go jako tła.
  • Duplikowanie tła: Kliknij prawym przyciskiem myszy na istniejące tło na liście i wybierz „duplikuj”. Przydatne, gdy chcesz stworzyć nowe tło z niewielkimi modyfikacjami.
  • Usuwanie tła: Kliknij na mały „x” w rogu miniatury tła lub kliknij prawym przyciskiem myszy i wybierz „usuń”.
  • Zmiana nazwy tła: Kliknij na pole z nazwą tła nad obszarem edycji i wpisz nową, opisową nazwę.
  • Zmiana kolejności teł: Przeciągnij miniatury teł na liście, aby ustawić je w pożądanej kolejności (istotne przy bloku „następne tło”).

Wbudowany Edytor Teł

Podobnie jak w przypadku kostiumów, Scratch udostępnia edytor graficzny do tworzenia i modyfikowania teł. Narzędzia są identyczne jak w edytorze kostiumów (pędzel, gumka, wypełnienie, tekst, kształty itp.), co pozwala na pełną swobodę w kreowaniu własnych scenerii. Pamiętaj, że tła wypełniają całą Scenę o wymiarach 480 pikseli szerokości i 360 pikseli wysokości.

Programowanie Zmiany Tła – Ożywianie Scenerii

Dynamiczna zmiana teł jest kluczowa dla opowiadania historii lub tworzenia kolejnych poziomów w grze. Do sterowania tłami służą bloki z kategorii Wygląd (fioletowe), dostępne gdy Scena jest zaznaczona lub używane w skryptach duszków (wtedy odnoszą się do tła Sceny):

  • zmień tło na [nazwa_tła v]
    Natychmiast przełącza tło Sceny na konkretne, wybrane z listy.
    Przykład (w skrypcie Sceny lub duszka):
    Fragment kodu
    kiedy kliknięto zieloną flagę
    zmień tło na [las v]
  • następne tło
    Zmienia aktualne tło na kolejne z listy teł Sceny. Jeśli Scena jest na ostatnim tle, przełączy się na pierwsze.
    Przykład (cykliczna zmiana scenerii co 5 sekund – w skrypcie Sceny):
    Fragment kodu
    kiedy kliknięto zieloną flagę
    zawsze
      czekaj (5) sekund
      następne tło
    koniec
  • przełącz na tło [nazwa_tła v] i czekaj
    Zmienia tło na wybrane i wstrzymuje wykonywanie bieżącego skryptu do momentu, aż wszystkie skrypty uruchomione przez zdarzenie „kiedy tło zmieni się na [nazwa_tła v]” zakończą swoje działanie. Jest to bardzo przydatne do synchronizacji zdarzeń w projekcie.
  • [numer tła # v] (reporter)
    Zwraca numer aktualnie wyświetlanego tła Sceny.
  • [nazwa tła v] (reporter)
    Zwraca nazwę aktualnie wyświetlanego tła Sceny.

Skrypty Sceny – Globalna Kontrola i Inicjalizacja

Jak wspomniano, Scena może mieć własne skrypty. Są one często wykorzystywane do:

  • Inicjalizacji projektu: Ustawiania początkowego tła, resetowania zmiennych globalnych, wysyłania komunikatów startowych.
    Fragment kodu
    kiedy kliknięto zieloną flagę
    zmień tło na [menu_główne v]
    ustaw [wynik v] na (0)
    nadaj komunikat [start_gry v]
  • Zarządzania ogólną logiką gry: Kontrolowania zmiany poziomów, śledzenia czasu, odtwarzania muzyki w tle.
  • Reagowania na zdarzenia globalne: Np. zmiana tła po osiągnięciu określonego wyniku.

Zdarzenie „Kiedy tło zmieni się na…”

Bardzo użytecznym blokiem zdarzeniowym, dostępnym zarówno w skryptach Sceny, jak i duszków, jest:

  • kiedy tło zmieni się na [nazwa_tła v] Uruchamia skrypt pod nim, gdy tło Sceny zmieni się na określone. Pozwala to na tworzenie reakcji duszków lub innych elementów na zmianę scenerii. Przykład (w skrypcie duszka):
    Fragment kodu
    kiedy tło zmieni się na [jaskinia v]
    ukryj // Duszek chowa się w jaskini
    Przykład (w skrypcie Sceny):
    Fragment kodu
    kiedy tło zmieni się na [koniec_gry v]
    zatrzymaj [wszystko v] // Kończy działanie całego projektu

Kreatywne Zastosowania Tła:

  • Opowiadanie historii: Zmiana tła może sygnalizować przejście do nowego rozdziału, lokacji lub czasu akcji.
  • Tworzenie poziomów w grach: Każdy poziom może mieć unikalne tło.
  • Efekty specjalne: Można stworzyć serię teł, które szybko przełączane dadzą iluzję animacji (np. wschód słońca, rozgwieżdżone niebo z poruszającymi się gwiazdami – choć do tego lepiej nadają się duszki).
  • Interfejs użytkownika: Różne tła mogą reprezentować menu główne, ekran ustawień, ekran pomocy itp.
  • Wizualizacja danych: Choć rzadziej, tła mogą być dynamicznie generowane lub zmieniane, aby przedstawić jakieś dane (np. tło zmienia kolor w zależności od temperatury).

Tła i Scena to nie tylko statyczne elementy dekoracyjne. To potężne narzędzia, które nadają głębi i kontekstu Twoim projektom w Scratchu. Poprzez świadome zarządzanie tłami i wykorzystanie skryptów Sceny, możesz tworzyć bardziej złożone, interaktywne i wciągające doświadczenia dla swoich użytkowników. Nie bój się eksperymentować z biblioteką teł, tworzyć własne unikalne scenerie i ożywiać je za pomocą kodu!